<\/p>\n

\u201ePoza kr\u0119giem moich bliskich mam tylko jednego wiernego przyjaciela, m\u00f3j smutek; po\u015br\u00f3d rado\u015bci, w\u015br\u00f3d pracy, wywo\u0142uje on mnie na stron\u0119, chocia\u017c ciele\u015bnie pozostaje na miejscu, a\u017ceby mnie tylko przekona\u0107, \u017ce istnieje. M\u00f3j smutek jest najwierniejsz\u0105 kochank\u0105, jak\u0105 kiedykolwiek mia\u0142em, c\u00f3\u017c dziwnego, \u017ce kocham j\u0105 wci\u0105\u017c z wzajemno\u015bci\u0105\u201d.
\n(Soren Kierkegaard,Albo-Albo)<\/em><\/p>\n

Kto\u015b musia\u0142 niegdy\u015b po raz pierwszy powiedzie\u0107, \u017ce \u017cycie nie jest bajk\u0105. Cz\u0119sto powtarza \u201esi\u0119\u201d ten utarty zwi\u0105zek frazeologiczny, jak r\u00f3wnie\u017c: nikt nie m\u00f3wi\u0142, \u017ce b\u0119dzie \u0142atwo. Nasze \u017cycie, wy\u0142\u0105czaj\u0105c okres dzieci\u0119cej nie\u015bwiadomo\u015bci, beztroski i nieodpowiedzialno\u015bci \u017cycia, non stop p\u0142ata figle, rzuca k\u0142ody pod nogi i musi sk\u0142ania\u0107 do refleksji nad celem i sensem naszego istnienia.<\/p>\n

Szcz\u0119\u015bciem zaj\u0119li si\u0119 neurobiolodzy. Za to uczucie odpowiada m\u00f3zgowy system nagrody. Jego centralnym punktem jest obszar brzuszny nakrywki, sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z kilkuset tysi\u0119cy kom\u00f3rek nerwowych. Wydzielaj\u0105 one neuroprzeka\u017anik, dopamin\u0119, kt\u00f3r\u0105 nazwano hormonem szcz\u0119\u015bcia, bo odpowiada za odczuwanie przyjemno\u015bci, a szczeg\u00f3lnie takiej, jak\u0105 jest d\u0105\u017cenie do osi\u0105gni\u0119cia jakiego\u015b celu (gonienie kr\u00f3liczka, a nie z\u0142apanie go). To wyja\u015bnia, dlaczego uczucie szcz\u0119\u015bcia jest kr\u00f3tkotrwa\u0142e. Za ostateczn\u0105 satysfakcj\u0119 s\u0105 odpowiedzialne bowiem te kom\u00f3rki nerwowe, kt\u00f3re s\u0105 coraz bardziej wymagaj\u0105ce i \u017c\u0105daj\u0105 coraz silniejszych bod\u017ac\u00f3w pozytywnych. W\u0142a\u015bnie dlatego szcz\u0119\u015bcie jest tak ulotne. Nieraz nie czujemy go, chocia\u017c mamy ku temu powody (udany dom, satysfakcjonuj\u0105ca praca, niez\u0142e dochody). Natomiast w stan euforii wprawia nas drobiazg, np. nowy gad\u017cet albo zwyci\u0119ska runda w kr\u0119gle.<\/p>\n

Sza\u0142 na uszcz\u0119\u015bliwianie ludzi<\/h2>\n

Sza\u0142 na uszcz\u0119\u015bliwianie ludzi rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 w latach 90 XX wieku. Wtedy psycholodzy spo\u0142eczni zacz\u0119li analizowa\u0107 ameryka\u0144ski paradoks, polegaj\u0105cy na tym, \u017ce wraz ze wzrostem dobrobytu w USA ros\u0142a liczba depresji, samob\u00f3jstw, rozwod\u00f3w, ludzie tracili do siebie zaufanie. Mieli zabezpieczony byt, ale nie byli dzi\u0119ki temu bardziej szcz\u0119\u015bliwi. Aby zaradzi\u0107 tej epidemii niezadowolenia i powszechnego braku satysfakcji, powsta\u0142a psychologia pozytywna. Z za\u0142o\u017cenia mia\u0142a ona uczy\u0107 ludzi, jak nie poddawa\u0107 si\u0119 z\u0142ym nastrojom i dostrzega\u0107 pozytywne strony \u017cycia. Ponadto jej zwolennicy postulowali, by badacze przestali koncentrowa\u0107 si\u0119 na patologiach psychiki.<\/p>\n

Zacz\u0119to wmawia\u0107 ludziom,\u017ce szcz\u0119\u015bcie to obowi\u0105zek ka\u017cdego z nas. Okaza\u0142o si\u0119, \u017ce smutek, kt\u00f3ry kiedy\u015b by\u0142 stanem normalnym, trzeba st\u0142umi\u0107 w zarodku, zabi\u0107 i zapomnie\u0107.<\/p>\n

\u017byjemy otoczeni kultem szcz\u0119\u015bliwo\u015bci. Wezwanie do bycia beztroskim, zadowolonym i u\u015bmiechni\u0119tym p\u0142ynie do nas zewsz\u0105d \u2013 od przyjaci\u00f3\u0142, znajomych, wsp\u00f3\u0142pracownik\u00f3w oraz z reklam, poradnik\u00f3w i dziesi\u0105tek artyku\u0142\u00f3w o tym, jak wie\u015b\u0107 spokojne \u017cycie. Wzmo\u017cona aktywno\u015b\u0107 , szybkie decyzje, g\u0142\u0119bokie wyzwania i radosny konsumpcjonizm, pozwalaj\u0105 nam w pe\u0142ni korzysta\u0107 z dobrodziejstw r\u00f3\u017cnego rodzaju udogodnie\u0144 globalizacyjnych, \u0142atwych podr\u00f3\u017cy na wielkie odleg\u0142o\u015bci, szybkiej wymiany towar\u00f3w i po\u0142\u0105czonych z nimi wzrost\u00f3w gospodarczych. To \u201epo\u017ceranie\u201d \u015bwiata, jak nas przekonuj\u0105 spece od sprzeda\u017cy (wsp\u00f3\u0142czesna, bardziej dost\u0119pna wersja psychoanalityk\u00f3w), zapewni nam nieustann\u0105 rado\u015b\u0107 i poczucie szcz\u0119\u015bliwo\u015bci, kt\u00f3remu powinni\u015bmy si\u0119 odda\u0107 w rytmie salsy, skok\u00f3w na bungee i w najnowszych modelach luksusowych samochod\u00f3w. Tak przynajmniej wizualizuje si\u0119 ten \u015bwiat w oficjalnych marzeniach zwanych reklamami. I nie ma w nim miejsca na zadum\u0119 czy melancholijn\u0105 nostalgi\u0119, kt\u00f3re mog\u0142yby zacieni\u0107 nasz radosny, komfortowo-wakacyjny raj. Nie m\u00f3wi\u0105c ju\u017c o smutku depresji. Na takie przypad\u0142o\u015bci wsp\u00f3\u0142czesna kultura ma odpowiednie tabletki.<\/p>\n

Przemys\u0142 farmakologiczny<\/h2>\n

Przemys\u0142 farmakologiczny jest pot\u0119\u017cnym klientem przemys\u0142u reklamowego, mo\u017cna by w zasadzie zaryzykowa\u0107 stwierdzenie, i\u017c to dwie ga\u0142\u0119zie przemys\u0142u zajmuj\u0105cego si\u0119 sprzeda\u017c\u0105 szcz\u0119\u015bcia. Szcz\u0119\u015bcie, najcz\u0119\u015bciej uto\u017csamiane z komfortem czasu wolnego i rozrywki (wieczne wakacje), jest bowiem w dzisiejszych czasach g\u0142\u00f3wnym celem naszego dzia\u0142ania. Po to pracujemy, oszcz\u0119dzamy, zad\u0142u\u017camy si\u0119, by w ko\u0144cu zas\u0142u\u017cy\u0107 sobie na szcz\u0119\u015bcie, czy to pod postaci\u0105 wyjazdu do Meksyku, lub cho\u0107by Grecji, czy te\u017c nowego smartphona lub tableta. Wszystko po to, aby\u015bmy mogli si\u0119 w rezultacie cieszy\u0107, radowa\u0107, le\u017c\u0105c na pla\u017cy i dzier\u017c\u0105c w d\u0142oni drinka z parasolk\u0105. I w\u0142a\u015bnie smutek, melancholia i zaduma s\u0105 nam w takich sytuacjach najmniej potrzebne. B\u0119d\u0105c melancholijnym, ci\u0119\u017cko jest pracowa\u0107 w kieracie dla naszych przysz\u0142ych rado\u015bci, a smutek nie pasuje do pla\u017cy i wypoczynku pod palm\u0105 czy te\u017c do radosnego sp\u0119dzania czasu w super domu z super rodzin\u0105.<\/p>\n

Tradycja naszej kultury roztacza przed nami mit pragnienia wiecznego trwania po\u017c\u0105danej, szcz\u0119\u015bliwej chwili. Niemniej nale\u017cy zapyta\u0107, czy dotarcie do niej jest dla nas faktycznie niezb\u0119dne? Czy w szalonym p\u0119dzie ku niej nie zapominamy o kszta\u0142cie rzeczywisto\u015bci, kt\u00f3ry raczej wskazuje nam, \u017ce skok wzwy\u017c oznacza r\u00f3wnie\u017c lot w d\u00f3\u0142, po osi\u0105gni\u0119ciu poprzeczki? <\/p>\n

Co mo\u017ce zatem da\u0107 nam smutek opr\u00f3cz tego, \u017ce kolory otaczaj\u0105cego nas \u015bwiata stan\u0105 si\u0119 mniej jaskrawe, \u015bwiat\u0142o bardziej przygaszone i jakby ch\u0142odniej si\u0119 zrobi wko\u0142o. Po c\u00f3\u017c nam przyga\u015bni\u0119cie i wyciszenie \u015bwiata, je\u015bli w\u0142a\u015bnie jego szybk\u0105 i jaskraw\u0105 postaci\u0105 chcemy si\u0119 cieszy\u0107, z niej ci\u0105gn\u0105\u0107 soki \u017cyciowe, j\u0105 afirmowa\u0107, gdy\u017c to dla niej i dzi\u0119ki niej \u017cyjemy. I wszystkie obiecane nam w tym \u015bwiecie rado\u015bci szybko chcemy osi\u0105gn\u0105\u0107, bo przecie\u017c panta rhei i nie ma na co czeka\u0107, a tym bardziej nad czym si\u0119 zastanawia\u0107? Przyjrzyjmy si\u0119 wynikom bada\u0144 empirycznych Word Values Survey.<\/p>\n

Smutek a badania psychologiczne<\/h3>\n

Badania wykazuj\u0105 jednoznacznie, \u017ce z\u0142y nastr\u00f3j pomaga nam lepiej odnale\u017a\u0107 si\u0119 w \u015bwiecie i efektywniej w nim funkcjonowa\u0107. Smutek pomaga nam bowiem lepiej skupia\u0107 si\u0119 na codziennych zadaniach i wyzwaniach, sprzyja refleksjom, a tym samym prowadzi do podejmowania przemy\u015blanych decyzji opartych na mocnych argumentach. Pomaga nam by\u0107 lepszymi obserwatorami, ale tak\u017ce s\u0119dziami i komentatorami w trudnych i wymagaj\u0105cych uwagi sytuacjach.<\/p>\n

Smutek poprawia nam pami\u0119\u0107 i sprawia, \u017ce lepiej dostrzegamy szczeg\u00f3\u0142y. W jednym z przeprowadzonych bada\u0144 obserwacjom poddano ludzi, kt\u00f3rych z\u0142y nastr\u00f3j spowodowa\u0142a brzydka pogoda. Okaza\u0142o si\u0119, \u017ce osoby pozornie rozproszone negatywnymi my\u015blami, du\u017co lepiej zapami\u0119ta\u0142y szczeg\u00f3\u0142y wystroju i ofert\u0119 w\u0142a\u015bnie odwiedzonego sklepu.<\/p>\n

Smutek pomaga nam tak\u017ce w lepszej ocenie zastanej sytuacji. Z\u0142y nastr\u00f3j wp\u0142ywa na zmniejszenie uprzedze\u0144 (brzmi paradoksalnie, ale nauka nie k\u0142amie!), zminimalizowanie tendencji do nadinterpretacji ludzkiego zachowania i postaw oraz zdecydowanie poprawia zdolno\u015b\u0107 obiektywnej oceny innych ludzi. Dowodem mog\u0105 by\u0107 przebadani przez psycholog\u00f3w s\u0119dziowie. W badaniu okaza\u0142o si\u0119, \u017ce badani pozostaj\u0105cy w stanie lekkiego przygn\u0119bienia, wykonywali swoje obowi\u0105zki lepiej i dok\u0142adniej \u2013 dostrzegaj\u0105c wi\u0119cej szczeg\u00f3\u0142\u00f3w w zeznaniach i skupiaj\u0105c si\u0119 na ich sp\u00f3jno\u015bci.<\/p>\n

Smutek wp\u0142ywa te\u017c na wzbudzenie zdrowego sceptycyzmu, kt\u00f3ry pozwala na weryfikacj\u0119 prawdziwo\u015bci otrzymywanych informacji i wiadomo\u015bci oraz opowiadanych przez innych ludzi historii. Smutne osoby \u0142atwiej wychwytuj\u0105, \u017ce s\u0105 oszukiwane. Z\u0142y nastr\u00f3j sprawia tak\u017ce, \u017ce mniej polega si\u0119 na znanych i zakodowanych w umy\u015ble stereotypach.<\/p>\n

Pewien poziom niezadowolenia jest konieczny, aby motywowa\u0107 ludzi do zabiegania o popraw\u0119 w\u0142asnego po\u0142o\u017cenia i popraw\u0119 sytuacji swego \u015brodowiska. Osoby o najwy\u017cszym poziomie satysfakcji nie czuj\u0105 takiej potrzeby. Kto\u015b, kto jest ca\u0142kowicie zadowolony z siebie i ze \u015bwiata, nie ma powodu stara\u0107 si\u0119, aby co\u015b zmieni\u0107.<\/p>\n

Stan absolutnego zadowolenia nie jest korzystny dla cz\u0142owieka. Niepotrzebnie bronimy si\u0119 tak zaciekle przed negatywnymi uczuciami, uwa\u017ca prof. Jerome Wakefield z New York University. Smutek, a nawet przygn\u0119bienie jest uczuciem naturalnym i mamy prawo je odczuwa\u0107, gdy spotka nas co\u015b z\u0142ego. Jego t\u0142umienie, np. po \u015bmierci czy rozstaniu z bliskim cz\u0142owiekiem, to fatalny b\u0142\u0105d, pisze profesor w swojej najnowszej ksi\u0105\u017cce „Utracony smutek. Jak psychiatria zmieni\u0142a zwyk\u0142y smutek w zaburzenia depresyjne”.<\/p>\n

Smutek nie jest jednostk\u0105 chorobow\u0105<\/h3>\n

Upieranie si\u0119, \u017ce smutek trzeba leczy\u0107, mo\u017ce tylko utrudni\u0107 z nim walk\u0119. Dlatego niekt\u00f3rzy psychiatrzy, w tym wsp\u00f3\u0142autorzy aktualnego wydania „Podr\u0119cznika diagnostyki i statystyki zaburze\u0144 psychicznych”, przestrzegaj\u0105 przed traktowaniem smutku jako jednostki chorobowej. „Cz\u0142owiek musi reagowa\u0107 uczuciem smutku na negatywne zdarzenia w jego \u017cyciu, bo wynika to z jego ludzkiej natury” – pisze Robert Spitzer z nowojorskiego Instytutu Psychiatrii w przedmowie do „Utraconego smutku”. W ko\u0144cu ile dzie\u0142 powsta\u0142o dzi\u0119ki stanom smutku, przygn\u0119bienia i depresji, to paradoksalnie pozytywny motyw w sztuce.<\/p>\n

Mo\u017ce zatem wraz ze zmian\u0105 trend\u00f3w sko\u0144czy si\u0119 wreszcie ta pogo\u0144 do utraty tchu za szcz\u0119\u015bciem traktowanym jako cel sam w sobie, a nie jako rezultat sensownego, wype\u0142nionego tre\u015bci\u0105 \u017cycia, bo jak pokazuje do\u015bwiadczenie nie warto \u015blepo d\u0105\u017cy\u0107 do szcz\u0119\u015bcia. Ba, wychodzi na to, \u017ce szcz\u0119\u015bcie mo\u017ce sprawi\u0107, i\u017c wpadniemy w pu\u0142apk\u0119 samozadowolenia i damy si\u0119 \u0142atwo wyprowadzi\u0107 w pole innym. Oczywi\u015bcie to pewnie doprowadzi nas do z\u0142ego nastroju, dzi\u0119ki kt\u00f3remu poprawimy nieco swoj\u0105 sytuacj\u0119, co zapewne nas uszcz\u0119\u015bliwi\u2026 Ech, emocje to faktycznie b\u0142\u0119dne ko\u0142o. Pami\u0119tajmy jednak o swoim prawie do smutku, gdy znowu kto\u015b ka\u017ce nam si\u0119 u\u015bmiechn\u0105\u0107. Czasem nie warto. . Bo dopiero rado\u015b\u0107 ze smutkiem daj\u0105 pe\u0142ni\u0119, dopiero ich naprzemienne wsp\u00f3\u0142wyst\u0119powanie pozwala na osi\u0105gni\u0119cie harmonii.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

\u201ePoza kr\u0119giem moich bliskich mam tylko jednego wiernego przyjaciela, m\u00f3j smutek; po\u015br\u00f3d rado\u015bci, w\u015br\u00f3d pracy, wywo\u0142uje on mnie na stron\u0119, chocia\u017c ciele\u015bnie pozostaje na miejscu, a\u017ceby mnie tylko przekona\u0107, \u017ce istnieje. M\u00f3j smutek jest najwierniejsz\u0105 kochank\u0105, jak\u0105 kiedykolwiek mia\u0142em, c\u00f3\u017c dziwnego, \u017ce kocham j\u0105 wci\u0105\u017c z wzajemno\u015bci\u0105\u201d. (Soren Kierkegaard,Albo-Albo) Kto\u015b musia\u0142 niegdy\u015b po raz pierwszy […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":561,"comment_status":"closed","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[3],"tags":[16,34,33,35,37,36],"_links":{"self":[{"href":"http:\/\/kuzniakowal.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/554"}],"collection":[{"href":"http:\/\/kuzniakowal.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"http:\/\/kuzniakowal.pl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/kuzniakowal.pl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/kuzniakowal.pl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=554"}],"version-history":[{"count":0,"href":"http:\/\/kuzniakowal.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/554\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/kuzniakowal.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media\/561"}],"wp:attachment":[{"href":"http:\/\/kuzniakowal.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=554"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"http:\/\/kuzniakowal.pl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=554"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"http:\/\/kuzniakowal.pl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=554"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}